Badirudi Nafarroako euskararen historiak jauzi kualitatibo garrantzitsua egin duela Irulegiko Eskua aurkitzearekin, euskara deituriko euskara zahar batean idatzitako lehen testua, K. a. 75. urte ingurukoa. Testu honekin, euskal hirietako txanponetan agerturiko elezaharrek (Barskunes, Bentian, OTtikes...) orain dimentsio berri bat hartzen dute. Herri hura alfabeto iberiar arrotz bat euskal fonetika propio eta esklusibora egokitzeko lehen saiakerak egiten ari zela adierazten digu aurkikuntza honek.
Liburu honek planteatzen du euskarak Neolitoaren hasieran, K. a. 5000 urtean, Balkanetatik gure lurraldera iritsi ziren lehen nekazaritza-komunitateetan duela jatorria. Beste diziplina batzuek (Genetika, Arkeologia, Hizkuntzalaritza, etab.) ateratako ikerketa eta ondorioez baliatuz, 7.000 urteko historia biltzen duen teoria honen oinarriak irakurlearentzat eta erraz erakutsi nahi ditu, eztabaidari bide emanez.
