Gaur hitz egin nahi dizuet Iruñeako “Jainkoagatik eta Herriagatik Eroriak” monumentuari buruz.
Badakizue 1943an inauguratu zela, frankismoaren garaian, apezpikuaren bendizioarekin eta Moscardó jenerala bertan zela? Monumento honek ez da gerra-biktimentzako “homenaje” bat. Gerra Zibilean altxatu ziren aldekoen (hau da, alde frankistaren) omenez eraiki zen. Garaileentzako monumentua da: errepresioa, fusilamenduak eta derrigorrezko isilunea erabiliz irabazi zuten horientzako. Bestelako aldeko hildako edo diktadurak erreprimitutako biktimen aipu gabe.
Frankismoa “berrerabil” al daiteke? Nik ezin dela esaten dut. Monumentu honek ez du harri neutro bat baizik: min egiten duen leku bat da.
Urte askotan zehar, Nafarroako mugimendu memorialean zerbait argi eskatu dute: eraitsi behar da. Ez dekoratu. Ez “azalpen-plaka” bat jartzea. ¡Eraitsi!
Horregatik, ni datorren larunbatean, azaroak 8, Iruñako kaleetara irtengo naiz berriro, Frankismoa ezin da “berrerabil” ¡desmuntatu egin behar da! Berriro oihukatzeko.