Jeanne Calment
Gaurko gizalabaren historia nahiko bitxia da, baita xelebre eta susmagarria ere. Notario horrek ez zekien, ordea, aurrez aurre zeukala munduko emakume zaharrena izateagatik historiara pasako zen gizalaba.
Haren izena Jeanne Calment zen, eta Arlesen (Frantzia) jaioa zen.
1875ean. Senarra, alaba, haren senarra eta biloba hil ondoren, bere ondasunak uzteko seniderik ez zeukan; beraz, notarioaren eskaintza onartu zuen.
30 urte geroago, andre zaharrari apartamentuak balio zuena halako bi baino gehiago ordaindu zionean, notarioa minbiziak jota hil zen 77 urte zituela, Jeanne Calmenten 121. urtebetetzea ospatu baino lehen. Beraz, notarioaren emazteak jarraitu behar izan zion Jeanneri ordaintzen urte bat baino gehiagoz, gure gizalaba 122 urterekin hil baitzen.
Nola lortu zuen hura? Oliba-olioa elikagai guztiei isurtzen zien, eta
baita Portoko ardoa egunero edan ere, eta astean baita ia kilo bat txokolate jan ere.
Calmentek oso bizitza aktiboa izan zuen beti. Esgriman aritu zen 85 urte arte, eta bizikletan jarraitu zuen 100 urte bete arte. 21 urte zituenetik egunero sei zigarro erretzen zituen, eta 117 urterekin erretzeari utzi zion, kataratak zituelako, eta zigarroak biltzeko arazoak zituelako.
Bere kasa bizi izan zen, 110 urte bete arte. Orduan, sukaldean izandako istripu batek sute txiki bat eragin zuen bere apartamentuan, eta horren ondorioz agian laguntza beharko zuela pentsatu zuen.
Adin horrekin Calment oraindik sasoi onean zegoen, eta ibiltzeko gai zen, baina 114 urte eta 11 hilabete zituela femurra hautsi zuen, kirurgia behar izan zuen, eta ebakuntzaren ondoren, gurpil-aulki bat erabili behar izan zuen.
116. urtebetetzea baino lehentxeago, gripeak jota ibili zen, baina indarberritzea lortu zuen. 118 urterekin, 80 eta 90 urte bitarteko pertsona baten gaitasun kognitiboa eta linguistikoa zuen.
Hala ere, 121 urterekin ia erabat itsua eta gorra zen, eta, 122. urterekin, bere osasunaren narriadura bizkortu egin zen, batez ere bere azken hilabetean. 1997ko abuztuaren 4an hil zen 122 urte eta 164 egun zituela, ustez 1875eko otsailaren 21ean jaioa zelako.
Ehun urtetik gorako 328 pertsonak baino gehiago bizi izan zen. Baina, esan dugu ustez 1875ean jaio zela, 2018an bi ikertzaile errusiarrek adierazi zutelako Jeannen bizitza iruzurra izan zela, 1934an hil zelako 59 urterekin eta bere alaba Yvonnek, 1898an jaioa, bere nortasuna hartu zuela. Beraz, hil zenean 99 urte izango zituela, eta ez 122.
Ikerketa Demografikoen Institutu Nazionalak (INED) 2019ko urtarrilaren 23an Parisen egindako bilera baten ondoren, Frantziako, Suitzako eta Belgikako bizitza-luzapeneko adituek adierazi zuten azterlan errusiarrak ez zuela bere teoriari buruzko froga nahikorik eman, eta, beraz, dirudienez, Calment-ek bizirik luzeenaren errekorra izaten jarraitzen du.
Eta horrelaxe jarraitzen du aferak gaur egun. Hortaz, Jeanne Calmen inoiz mundualdirik luzeena izan duen emakumezkotzat hartua da oraindik ere.
