Gure gaurko gizalaba, Melita Norwood, Sobietar Batasuneko espioia izan zen 40 urtez. Bere esanetan, jarduera hura ez zuen garatu diruagatik, jende arruntari janaria eta prezio merkeak eman zizkion sistemaren porrota saihesteko baizik, komunismoa alegia.
Gerra Hotzean sobietar espioiak aurkitu zituzten unibertsitaterik onenetan, zenbait ministerioren goiko postuetan, BBCn eta armadan. Baina inork ez zuen begiratu Metal Ez Ferrosoen Ikerketarako Britainiar Elkartean, ez baitzirudien oso erakunde garrantzitsua bat, nahiz eta bonba atomikoa garatzeko funtsezko erakundea izan. Eta hantxe egiten zuen lan gure Melitak.
Leninen ingeleserako lehen itzultzailea izan zen erbesteratu letoniar baten alaba zen, eta, hazi zenean, errusiar jatorriko komunista batekin ezkondu zen. Bera ere komunista zen eta inoiz ez zuen alderdiko militantzia ezkutatu.
Beraz, Erpurutxok bezala, pista batzuk utzi zituen bere karrera profesionalean. Baina inork ez zuen pentsatu espioia zenik, beharbada garai hura oso matxista zelako, eta etsaiaren bila zebiltzanek ez zuten inoiz pentsatu emakume bat rol hori egiten ari zenik.
Izan ere, 30eko hamarkadan, Britainia Handiko Inteligentziako beste emakume batek espioitzat seinalatu zuen, baina nagusiek ez zuten jaramonik egin, ez baitzuten gai ikusten Melita.
Beraz, gure gizalabak ez zuen arazorik izan Britaniako programa nuklearrean lanpostu garrantzitsu bat zuen zuzendari baten idazkaria izateko, eta bere kutxa gotorrera normaltasun osoz sartzeko.
Dokumentuei argazkiak ateratzen zizkien eta, ondoren, topaketa sekretuetan, kamera bere sobietar loturei ematen zien.
"Kaixo agentea" esaten zioten. Bere buruzagi sobietarrek balio handia ematen zioten. KGBen artxiboak zioenez, agente konprometitua, fidagarria eta zintzoa zen. Horregatik, 1972an, erretiroa hartu ondoren, Bandera Gorriaren Ordenarekin kondekoratu zuten.
1989an Berlingo Harresia erori ondoren, KGBko artxibozain bat Erresuma Batura erbesteratu zen dokumentazioz betetako sei kamioirekin. Hori ikusita, Espioitza zerbitzu britainiarra jota-ke aritu zen haren historialarietako batek dokumentuetarako sarbidea izateko, eta azkenik lortu zuen. Horrela agerian geratu zen nor zen "Kaixo agentea". Haren identitatea The Times egunkarian kaleratu zuten, eta, horren ondorioz, Melita Norwooden alaba bakarrak komunikabideen bidez jakin zuen bere amaren benetako historia, eta, aldi berean, herrialdeko beste guztiek ere.
Printzipioz haren kontrako epaiketa egin behar zuten, baina fiskaltzak ez epaitzeko aholkatu zuen, nahiz eta Melitak damurik ez erakutsi.
Melita Norwood 2005eko ekainaren 2an hil zen, 93 urte zituela, eta bere benetako bizitza argira atera eta sei urtera. Ez zen garaiz iritsi 2019an estreinatu zen bere bizitzan oinarrituta dagoen “Espioia gorria” (Red Joan) filma zineman ikusteko.
Gaur egun ez dago adostasunik bere jarduerak Errusiako bonba nuklearraren garapenerako izan zuen garrantziari buruzko iritzietan. Aditu batzuen arabera erabakigarria izan zen, eta beste batzuen esanetan ez zen hainbesterako izan. Ez dugu inoiz jakingo zein den errealitatea.
