Nafarroako Unibertsitate Publikoan (NUP), ‘Historia Memoriarekin Hezkuntzan’ Nazioarteko II. Kongresua egingo da, Nafarroako Gobernuko Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuak eta NUPek antolatuta. Saioak El Sario eraikineko Fernando Remacha gelan egingo dira, eta azaroaren 14an, osteguna, 16:00etan hasiko dira, inaugurazio ekitaldiarekin. Bertan Ricard Vinyes eta Elizabeth Liraren arteko hasierako elkarrizketa izango da, "Zertaz hitz egiten dugu memoriaz hitz egiten dugunean?" izenburupean. Kongresua lau ardatz tematikoren eta aldi bereko hainbat mahairen inguruan egituratzen da, eta hilaren 16an amaituko da, larunbata, biltzarraren ondorioak irakurrita eta amaiera ekitaldiarekin. Kongresuaren programa, aurkeztutako 130 komunikazioak eta bestelako material eta informazioak eskuragarri daude kongresuaren webgunean.
2022ko deialdiaren arrakasta eta memoria duen historia baten hezkuntza-lanean erronka berriei heltzeko beharra izan dira bigarren edizio honen eragileak. Memoriak eta analisiak historiaren tresna analitikoekin transmititzen duten iraganaren aurrien oroitzapenetik abiatuta, orainaren atsekabean etsitzen ez duten etorkizunak irudikatu nahi dira, igarotzen ari ez den iragana hainbeste gogorarazten dutenak.
Kongresuak hamar bat erakunde eta ikerketa-talderen lankidetza du, zeinekin Memoriaren Nafarroako Institutua elkarlanean ari baita Memoria duten Eskolak programaren bitartez, eta RedMemoriaren inguruan antolatutako irakasle askoren parte-hartzea, I. Biltzarretik sortutako estatu osoko irakasleen eta ikastetxeen sare horizontala.
Orain arte, 400 inskripzio baino gehiago jaso dira 10 herrialde eta 15 autonomia-erkidego desberdinetatik, batez ere jardunean dauden eta prestatzen ari diren irakasleenak, bai eta ikasleenak, hainbat erkidegotako erakunde-ordezkarienak, memoria-elkarteetako kideenak eta unibertsitateko ikerketa-taldeenak ere.
Ardatz tematikoak
Ostegunean, hilak 14, arratsaldeko saioan, lehen ardatz tematikoa jorratuko da, "Pasatzen ez diren iragan traumatikoak: indarkeria eta errebisionismoei buruz". Jarraian, aldi bereko bi mahairi ekingo zaie: batean, elkarte memorialisten hezkuntza-ekarpenak aztertuko dira, eta, bestean, ikus-iturrien inguruko hezkuntza-proiektuak.
Ostiralean, hilak 15, kongresuaren esperientzia berritzaileenetako bat izango da: jatorri desberdinetako ikastetxeetatik etorritako ia ehun ikasle gazteren topaketa: IES Montes Orientales, Iznalloz (Granada); Aljarafe ikastetxea, Sevilla; IES La Cabrera, La Cabrera (Madril); IES Padre Feijoó, Gijón; IES S. Sobrequés, Girona; IES Baldiri Guilera, Prat de Llobregat (Bartzelona); eta Nafarroako Askatasuna BHI (Burlata), DBHI Ainarak IESO (Erronkari); IESO Aoiz, eta Iruñeko Iturrama BHI, IES Llorri. Goizeko lehen erdian, beren ikastetxeetan garatzen dituzten proiektuak partekatuko dituzte, eta elkarrekin hausnartuko dute podcast baten ekoizpenean islatuko den memoriari buruz. Ondoren, biltzarraren osoko bilkurak gazte talde horiek planteatzen dituzten proposamenak entzungo ditu.
Ostiralean kongresuaren bi ardatz tematiko jorratuko dira. Goizean, osoko bilkuraren aurretik, "Klasea, sexua eta etnia: mendeko memoriak eta hezkuntza" ardatza landuko da. Arratsaldean, ardatz nagusia "Memoria, eskola eta gizartea: XXI. mendeko ikasleak eta irakasleak" izango da. Ondoren, hiru mahai egingo dira aldi berean, gai espezifikoak lantzeko: memoriako irakaskuntza-prestakuntza, Haur Hezkuntzan eta Lehen Hezkuntzan memoriarekin lan egiteko erronkak, eta hezkuntza ez-formalaren eremuko memoria.
Amaitzeko, larunbatean, "Artea, museologia eta ondarea: memoriaren hezkuntza kritikorako erabilerak" ardatz tematikoa jorratuko da, eta horren aurretik, bi tailer praktiko egingo dira: "Estatua eraistea", ondare deserosoei buruz hausnartuko duena, eta "Memoriarako artea", memorialek memoriaren transmisioan duten paperaz. Kongresua amaitzeko, ondorioak irakurriko dira.
Jarduera osagarriak
Kongresuaren esparruan, hainbat jarduera paralelo egingo dira, bai izena eman duten pertsonei zuzenduak, bai orokorrean herritarrei zuzenduak. Azaroaren 14an, ostegunean, Iruñeko Gayarre Antzokian "El mar. Vision de unos niños que no lo han visto nunca", Teatre Nacional de Catalunyaren ekoizpena, Xavier Bobés eta Alberto Conejerok zuzendua. Goizean emanaldi bikoitza izango da, 9:00etan eta 11:00etan, eta Nafarroako Bigarren Hezkuntzako 1.600 ikaslek parte hartuko dute. Arratsaldean emanaldi berri bat antzeztuko da 20:30ean, bereziki Kongresuan parte hartzen duten pertsonei zuzendua eta publikoari irekia.
Kongresuaren egoitzan, NUPeko El Sario eraikinean, Ángel Sánchez Garroren 3526* erakusketa ikusi ahal izango da azaroaren 12tik 18ra bitartean. Bertan, Nafarroan dauden berrehun hobietatik 39 erretratatzen ditu. Guztira, 671 pertsona hil zituzten. Pertsona horietako batzuk bizi ziren etxebizitzetako atarietako argazkiek iradokitzen digute zifra bakoitzaren atzean bizitza eten bat dagoela. Inaugurazio ekitaldia azaroaren 12an izango da, 12:00etan.
Era berean, azaroaren 14tik 16ra bitartean hainbat erakusketa ikusi ahal izango dira, hainbat lekutako elkarte memorialistek garatuak. Hala, Aragoiko Fundazioak, apirilaren 14an, "Carteles que cuentan. La mujer en la guerra de España" erakusketan, 48 kartelek emakumeek gerran izandako papera, helburu politiko eta sozialak, ezberdintasunak eta identitateak eta motibazio eta helburu nagusiak ezagutzeko aukera ematen dute. Extremaduratik "La columna de los ocho mil" erakusketa iritsiko da, 1936ko irailean, Badajozen, gerraren lehen exodo handiari buruzkoa. Bertan, matxinatuen errepresio izugarritik ihesi zihoazen milaka pertsona atzeman zituzten azkenean, eta horietako asko hil egin zituzten ondoren.
‘Memoria duen Historia Hezkuntzan’ Nazioarteko II. kongresuan parte hartzen duten hizlariekin harremanetan jarri nahi duten komunikabideak, Nafarroako Memoriaren Institutuko antolatzaile taldearekin harremanetan jar daitezke congreso.historia.con.memoria@navarra.es helbide elektronikoaren bidez.
Argazkian klik eginda Cesar Layana Memoria eta Bizikidetzako atalburuarekin egindako elkarrizketa entzun daiteke.
