Gaur, otsailak 21, Ama-hizkuntzaren Nazioarteko Eguna ospatzen da. Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) ezarri zuen 1999an, eleaniztasuna mundu osoko hizkuntzen eta kulturen aniztasuna eta nazioarteko konkordia sustatzeko, babesteko eta zaintzeko. Nafarroako Gobernuak, Euskarabidea-Nafarroako Euskararen Institutuaren partaidetzarekin, bat egiten du egun honen ospakizunarekin, zeinaren egungo leloa "Hezkuntza eleaniztuna: ikaskuntzaren eta belaunaldi arteko ikaskuntzaren zutabea" baita. Gainera, Hizkuntza Aniztasuna Sustatzeko Europako Sareak (Network to Promote Linguistic Diversity/NPLD), Nafarroak modu aktiboan parte hartzen duen erakundeak, Foru Komunitateko osasun-profesional batek parte hartzen duen bideo bat sortu du urteurren hau ospatzeko.
2024ko Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Egunak hezkuntza-politika eta hezkuntza-praktika eleaniztunak ezartzeko beharra nabarmendu nahi du, pertsona guztiek hezkuntza inklusiboa eta kalitatezkoa izan dezaten eta beren gaitasun kognitiboak eta ez-kognitiboak gara ditzaten. Ospakizun horren helburua ama-hizkuntzetan oinarritutako hezkuntza eleaniztunari lehentasuna ematea da hainbat testuingurutan; herri indigenen ezagutzak sustatzea hizkuntza indigenen artxiboetan eta Hizkuntza Indigenen Nazioarteko Hamarkadaren bidez (2022-2032); eta kulturarteko elkarrizketan hizkuntzak irakastearen garrantzia ulertzea ere.
UNESCOk azpimarratzen duen bezala, gaur egun, munduko biztanleriaren % 40k ezin du hitz egiten edo ulertzen duen hizkuntza batean hezi. Herrialde batzuetan kopuru hori % 90etik gorakoa da. Hala ere, ikerketek erakusten dutenez, eskoletan ikasleen berezko hizkuntzak erabiltzeak ikasteko oinarri sendoa ematen du, autoestimua eta pentsamendu kritikorako trebetasunak areagotzen ditu, eta belaunaldien arteko ikaskuntzari, hizkuntza biziberritzeari eta kultura eta ondare immateriala babesteari atea irekitzen die.
Arreta ama-hizkuntzan ematearen garrantzia
Era berean, 2024ko Ama-hizkuntzaren Nazioarteko Egun honetan, Hizkuntza Aniztasuna Sustatzeko Europako Sareak (NPLD), Euskarabidearen ordezkaritzarekin Foru Gobernua parte hartzaile duenak, omenaldia egin nahi die herritarrei arreta ematen dieten eta ama-hizkuntzetan egiten duten osasun-profesional guztiei. Ildo horretan, bideo bat argitaratu dute, Europan lan egiten duten eta beren pazienteei arreta hobea eman ahal izateko bertako hizkuntza ikasi duten osasun-profesionalen benetako testigantzak jasotzen dituena.
Askotan urrutitik etortzen dira, beste eskualde edo herrialde batzuetatik, arretarik onena emateko. Osasun-langilearen eta pazientearen arteko harremanaren funtsezko alderdi bat komunikazioa da: ezinbestekoa da komunikatzea, pazienteak behar bezala uler dezan, eta hesi linguistikoak egoteak eragin negatibo handia izan dezake pazienteen osasunean. Horregatik, osasun-arloko profesionalek interes handia dute ama-hizkuntzak eta pazienteen hizkuntzak ikasteko eta erabiltzeko. Izan ere, haietako askok egiten dute. Horixe da Yuli Etxarriren kasua. Erizaintzako Zaintza Osagarrietako teknikaria da Iruñeko San Juan de Dios ospitalean. Kolonbian jaio eta Leitzan bizi da, eta Etxarrik nabarmendu duenez, "garrantzitsua da pazienteei euskaraz hitz egitea – hala badagokio –, erosoago sentitzen direlako azalpenak emateko eta lasaiago hitz egiteko".
NPLDk Europako gobernu guztiei — nazionalak zein eskualdekoak izan — laguntza eman nahi die, osasun-arloko profesionalak herrialde eta eskualdeetako askotariko hizkuntza-errealitatea hartzera animatzeko neurriak har ditzaten, eta herritar guztiek osasun-zerbitzuetara beren hizkuntzen bidez sarbidea izatea berma dezaten.
Era berean, gogorarazi behar da UNESCOk aurtengo Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Eguna ospatzean azpimarratzen duela hezkuntza-politika eta hezkuntza-praktika eleaniztunak aplikatzea garrantzitsua dela, Garapen Jasangarriaren 4. Helburua lortzeko oinarri gisa. Helburu horrek hezkuntza inklusibo eta kalitatezkoaren alde egiten du, bai eta guztiontzako bizitza osoko ikaskuntzaren alde ere, baita Hizkuntza Indigenen Nazioarteko Hamarkadaren (2022-2032) helburuetarako ere.