Geroa Baiko Manu Aierdik, EH Bilduko Bakartxo Ruizek, Podemos Ahal Dugu-ko Eduardo Santosek eta Izquierda Ezkerrako Joseba Ezeolazak akordio programatikorako oztopo handirik ez dute ikusten. Eta balirudike koalizio gobernua indarra galtzen ari dela, eta beste formula bat indarra hartzen ari dela: Uxue Barkosen gobernu bat, kontseilari independenteekin. Ez lirateke teknokratak baizik eta profil politikodunak. Gobernuak zuzendaritza politiko bat edukiko luke, eta, Paramentuan, akordio programatikoaren segimendurako batzordea osatuko lukete.
Datorren astean taldekako bilerak hasiko dituzue. PSNk egon behar al du bilera horietan?
Manu Aierdi: Bigarren fase horren helburua akordio programatikoa da. Eta gure asmoa da bost alderdiak gonbidatzea. Gero ikusiko da bakoitzak zein jarrera hartzen duen. PSNren alde botoa eman dutenek aldaketa nahi dute. Eta PSN da erabakia hartu behar duena. Hori da gure asmoa. Hori genioen eta hori diogu. Ez dugu aldatu gure ikusmira. Dena dela bi ideia nagusiak dira aldaketa martxan dagoela, eta PSN ez dela beharrezkoa. Hortik aurrera, atea zabalik dauka.
Bakartxo Ruiz: Geroa Baik badauka eskumena nahi duena deitzeko. Guk ez dugu ikusten. Baina ez dugu inoiz problemarik izan inorekin hitz egiteko, ez daukagu, eta ez dugu izango. Baina gu premisa batetik abiatzen gara: balizko aldaketaren sendotasuna 26 parlamentari horien bueltan oinarritu behar da. Ez dut zalantzarik oinarri programatiko batzuetan PSNrekin ados egongo garela. Legealdi honetan lege aurrerakoi asko PSNrekin batera atera ditugu aurrera, elkarlanean aritu gara. Baina ez dudana ikusten da akordio programatikoaren sakontasuna baldintza dezakeen elementu hori hor sartzea. Nafar jendarteak egin duen apustua bere historian lehendabiziko aldiz izan da PSN joko politikoan garrantzirik gabe geratzea. Aldaketaren gobernuak bermatu behar du sektore sozial hori identifikatua sentitzea, baina hortik PSN halakoetan sartzera tarte handia dago.
Eduardo Santos: Arazoa da aldaketa hitza oso zabala dela, eraman handikoa. Manuk dio PSN aldaketaren alde azaldu dela. Bai, baina PSNk zer nolako aldaketa nahi du? Orain arte beti UPNren alde egin dute. Eta programan ez dute ezer zehazten. Prozesu honetan ahalegina egiten badute haien proposamenak zehazteko, hor kontraesanak agerian geratuko dira, eta hori ez dago gaizki. Baina aldez aurretik nik ez dut ikusten PSN hor. Ez gara fidatzen PSNrekin. Hori da gure arazoa. Baina, jakina, hitz egiteko prest gaude eta hitz egingo dugu.
Joseba Ezeolaza: PSN gonbidatzeko ideia horren gibelean badago jarrera interesgarri bat. Oinarrizko bi ideia daude. Hasteko, Nafarroan lidergo partekatu bat behar dugu. Egia da 26 parlamentarira iritsi garela, baina Nafarroa anitza zen, anitza da eta anitza izango da. Lidergo partekatuaren ideia gure ideia indartsua da. Bigarren ideia da oso garrantzitsua dela aldaketaren alde ez dagoen gizartea ere hurbiltzea, gerturatzea. Hori lortzea aldaketaren garaipena izanen da. Beldurra desegitea lortzen badugu, beste Nafarroa bat eraikiko dugu. Ez gara ari bi urteko epeaz, baizik eta Nafarroaren etorkizunaz. Ez gara esaten ari alderdiek haien programak baztertu behar dituztenik. Bakoitzak bere ideologia du, eta hori aurrera ateratzen saiatu behar du. Baina gizarte osoari begira egin behar dugu aldaketa. Ez naiz ari PSNz baizik eta PSNren oinarri sozialaz, oinarrizko militanteez. Horiek aldaketaren aldeko egin behar ditugu.
Badirudi Geroa Baik buruan duen gobernu formula ez dela koalizioa baizik eta Uxue Barkosen gobernu bat, beste alderdiak ordezkatuko dituzten karnetik gabeko kontseilariekin. Nola dakusazue hori?
Manu Aierdi: Goazen gauzak ongi eta lasai egitera. Kazetariak saiatuko zarete horrelakoak argitzen, baina egiatan diot uste dudala gauzek sukalde lana behar dutela. Oraingo fasea akordio programatikoarena da. Koalizio gobernua formula bat da, baina badaude beste batzuk, eta hitz egiten joan beharko dugu. Epeak hor daude, eta gauzak azkar egin beharko direla, baina azkar ez ezik ongi ere egin behar dira. Badakit Nafarroan badirudiela sanferminetan mundua amaitzen dela, baina goazen pixkanaka-pixkanaka. Ez dugu ikusten teknokrataz osatutako gobernu bat. Profil politikoa eduki behar dute sailburuek. Eta Parlamentuaren papera denok indartu behar dugu. Eta akordio bat lotzen badugu, jarraipen batzorde bat egin beharko dugu.
Bakartxo Ruiz: Manuk esan duen bezala, oraindik ez gara iritsi puntu horretara. Hitz egin behar da. Denok baditugu gure aurre ideiak. Adibidez, lidergoa dugun herrietan, aldaketaren aldeko indarrei udal gobernuan sartzea proposatzen ari gatzaizkio. Aldaketaren ikuspegitik, gobernu sendoak behar ditugu, eta gure ustez gobernu sendoak bermatzeko, konpromisoa bermatzeko, formularik egokiena gobernu ardurak partekatzea da. Bestalde, Karnetik gabeko kontseilariez hitz egiten denean, nik ez dut irudikatzen teknokrataz osaturiko gobernu bat. Profilak ongi definitu behar dira. Kuotarik ez dela egon behar esaten denean, ados nago. Ezin da kromo aldaketa bat izan. Ezin da esan zuri hiru kontseilari dagozkizula eta zuk erabakiko duzula nortzuk izanen diren eta nola funtzionatuko duten modu estankoan. Guk defendatzen dugu aldaketaren aldeko indar guztiak integratzea, eta profilak zehaztu eta gero kontsentsuz erabakitzea kontseilariak nortzuk izanen diren, denok identifikatuta eta konprometituta sentitzeko. Hori da bermerik onena.
Eduardo Santos: Ni duela hiru hilabetera arte politikaren lerrotik at nengoen. Eta halakoak ikusten nituenean beti pentsatzen nuen aulkiak banatzen ari zirela. Une honetan, akordio programatikoa aztertzen ari gara, eta hori da garrantzitsuena. Horren ondotik eginen ditugu hurrengo urratsak. Bi gauza garrantzitsu daude: lehena, nork kontrolatuko duen Gobernua. Eta hori Parlamentuan egin beharko da. Eta bigarrena, ea nork eginen duen itunaren, akordio programatikoaren segimendua. Hori batzorde batean egin beharko litzateke. Bestalde, Gobernuak zuzendaritza politiko bat izan beharko du. Bakartxok esan bezala, guk ez dugu ikusten teknokrataz osaturiko gobernu bat. Aldaketak indar politikoa behar du. Momentuz hori da buruan daukaguna. Gero zehaztuko dugu zein pertsona, nola…
Joseba Ezeolaza: Lidergo partekatua, zeharkakotasun identitarioa bermatzeko formula asko izan daitezke, eta koalizioa ez da bakarra. Esate baterako, aski izan daiteke lehendakariorde ez abertzale bat izatea. Eduardok zioen komeni dela orain programa lotzea, eta ez aulkiak. Ados nago, baina hori negoziazio prozesu gehienetan hala egiten da. 2007an, Purasekin, negoziazio prozesu hartan izan nintzen, eta hala egin zen. Orain, Antsoainen, EH Bilduk eta Izquierda Ezkerrak akordioa lotu dugu, eta oinarri programatikoek eduki dute lehentasuna. Eztabaida politikoaren unean gaude, ikuspuntuen mementoan. Pozten naiz Manuk dioelako ez dela teknokraten Gobernua izanen. Askotan nahasten dira teknikoak eta independenteak, eta ez da gauza bera. Interesgarria da independenteak izatea, baina garrantzitsua da profil politikoa edukitzea.
Buruz-buruko bilera erronda amaiturik, zeintzuk dira indarguneak eta ahulguneak akordio programatikoari begira?
Manu Aierdi: Indargunerik handienak bi dira. Lehena eta inportanteena da denok argi dugula aldaketaren nahia eta herritarrekiko erantzukizuna. Oso argi daukagu konpromiso, betebehar hori daukagula gizartearekin. Eta horrek plus bat ematen digu, akordioa lortzeko. Konpromisoa, betebeharra sentitzen dugu. Bigarren indargunea da programa aldetik bileretan ez dela azaldu lerro gorri edo arazo handirik. Lehentasun sozialak denok mahai gainean jarri ditugu, eta denok badakigu zeintzuk diren jendearen problemak.
Bakartxo Ruiz: Nik ahulgune bat ikusten dut nagusiki: PSNri ez daukan zentralitatea emateko tema, eta horrek aldaketaren edukiak deskafeinatu ditzakeela. Hortik aurrera, askoz gehiago dira indarguneak. Manuk esan bezala, borondate politikoa da garrantzitsuena. Herritarren nahia 26 parlamentaritan islatu da. Hori da indargune garrantzitsuena eta aurrekaririk batera. Horren aurrean denok daukagu borondate politikoa eta elkarrizketarako gaitasuna. Desadostasunak izanen ditugu, jakina, baina ziur nago hori kudeatzen asmatuko dugula eta akordio programatikoa lortuko dugula, eta nafar jendartearen lehentasunei erreparatuko diegula.
Eduardo Santos: Jendearen nahiak bultzatzen gaitu eta hori da gure indarrik handiena. Ahulgune bat? Elkarrizketak gauzatzeko ahalegin handia egin beharko dugula. Gauzak idatziz jartzeak ahalegin handia eskatujko digu. Pixkanaka-pixkanaka egin beharko dugu lau indarren artean. Ez dakit zehazki ahulgune bat den, erronka bat da gehiago. Baina hor dago.
Joseba Ezeolaza: Aldaketa hauteskundeetako promesa izan zen, eta orain egia bilakatuko da. Emaitzengatik eta hemen gaudenon borondatearengatik eta horren alde ari garelako. Hori azpimarratzekoa da. Ahulgune bat? Ikasi behar dugula desadostasunak normaltasunez ikusten eta kudeatzen. Hori egiten ez badugu, ahulgune handia izanen dugu. Eta beste ahuldade bat, politika zaharrean eta berrian alderdiak obsesionaturik daudela gihar politikoa erakustearekin, baita nirea ere. Eta hori behar bada oso arrisku handia da. Nafarroa Bain nire esperientzia hori izan zen. Hor zeuden alderdiek egunero gihar politikoa erakutsi nahi izateak batuketa horren indarra ahuldu egin zuen. Pentsatu nahi dut denok esperientzia horretatik irakaspenak atera genituela.