Korralito forala liburuaren egile Ivan Gimenez kazetari eta sindikalista Sanfermintza saioan izan da gaur. Sanferminen historia ofiziala egiteko tenorean, horren protagonista ezkertiar zein abertzaleak ezabatu nahi izan dituztela salatu du.
“Txupinazoa nahiko gauza berria da. Bigarren Errepublikaren garaikoa. Oso modu anonimoan botatzen zituzten suziriak, espaloitik, ez balkoi batetik. Orokieta su-etxe txikiko langileek botatzen zituzten, oso modu ofiziosoan. 1932an, Juanito Etxepare tabako saltzaileak, Kale Nagusiko estankoaren jabeak, Orokieta su-etxeko langileei baimena eskatu zien suziri bat botatzeko ohorea. Hala agertzen da orduko egunkarietan. Bera izan zen hori egiten lehena”. Eta urtero hori bera egiten segitu zuen, 1936an frankistek desagerrarazi zuten arte, errepublikazalea izateagatik. Gerora, Txpuniazoa lehendabizikoz 1941ean bota zutela kontatu izan digute, eta ohitura bi zinegotzi frankistak asmatu zutela.
Halaber, sanferminetako arropa zuri-gorrien historia gogora ekarri du Gimenezek. “Peñako kide asko margolariak ziren. Haientzako arropa zuriak eguneroko lan jantziak ziren. Jende umil eta apala zen. Ezin zuten arropa berezirik erosi eta erabaki zuten haien lan jantziak erabiltzea”, azaldu du Gimenezek. Altxamendu frankistaren ondoren, peñako hainbat kide fusilatu zituzten.
