Julio Villar marinel donostiarra 1968ko apirilean Bartzelonatik itsasoratu zen Mistral izeneko belaontzian, itzulerarako datarik jakin gabean.
Handitasunean ttiki, azulean zuri, Julio Villar marinelak Afrikarantza zuzendu zuen Mistral belaontzia. Eta izan zuen larrialdirik:
Gaur arratsaldean uhartearen beste aldean egon naiz. Gailur batera igo naiz eta gero kostaldean ibiltzeari ekin diot, hau ikusi, bestea ikusi —…—. Itzuleran, muino batetik ainguratua nagoen hondartza ikusi, eta itsasontzia kostaldetik urrun baino urrunago begiz jo ez dut ba! Haizeak eta korronteak itsas barrenera zeramaten.
Lasterka oldartu naiz, lasterka eta beldurrak hilik: itsasontzia galduz gero, bakar-bakarrik geratuko nintzen eta hemen edateko urik ere ez dago.
Nire batel ttikira iritsirik, arraunean hasi naiz, jo eta su, akitzeraino. Ontzia harrapatu ezean, ezin izango nion korronteari aurre egin, ezin uhartera itzuli. Leher kaka egina nintzela, baina, lehorretik ezin urrunago, azkenean ontzira iristea lortu dut.
Afrikako itsasbazterra inguratzen ari zela, gau batez, bakardadearekin batera, albiste batek are goibelago utzi zuen marinela. Oheratu aurretik izan zen, irratia piztean. Ilargia zuten hizpide. Irratiak behin eta berriro errepikatzen zuen albistea. Marinelak nekez uler zitzakeen oihu nahasi horiek. Apolo zuten hizpide, baina Apolo jada ez da jainko greziar bat, Ilargira heldu zen espaziontzia baizik, eta Ilargia, Ilargia jada ez da Ilargi amandrea…
Zorionez, egun gutxiren buruan, Mistral ontzia Cook uharteetara arribatu zen eta marinelak bere bakardadea uxatu ahal izan zuen.
Denak igo dira ontzi gainera. Hamabost gara, zenbatu egin ditut. Nire ontziak, sabela uretan hondoratua, ohi ez bezalako irudia eskaintzen du. Badirudi urpera joango dela. Badirudi lanpernaz jositako botila bat dela, uretan hara-honaka.
Gehientsuenak neskatilak dira. Niri ustez bitxia irizten didaten neska maratzak. Lehen konplexuak eta lotsak azkar bazterturik, ontzi barrenean egokitu dira, eta han-hemenka txulomiatzen dabiltza, beren begirakune xarmant, xalo, sarkor eta maleziatsuarekin.
Isiluneak. Elkarren ezagutzak egiteko beharrezkoak diren minutu gutxi horiek. Laster, baina, ukalondokada eta bultzakada artean, irriño ezkutuak, imintzio labur eta urduriak, eta denok laketu egin gara. Ez dago kabinan sartzerik, baina bai atsegina hara barnera begiratzea. Hutsune eta bakardade guztiak gizatasunez bete dira, beso biribilez, esku tinkatuez, bernez, soinekoez, begiez eta alkondarak gainezkatzen dituzten bularrez. Monoi usaina dago, landa loreekin urrindutako koko olioaren usaina.
Irri karkailak, eta karkaila gehiago, gozotasuna, sena, eta kitto: bizitza, egon, hemen dago.
Tamure, tamure, mure, mure.
Mure, ta.
Eguari, eguara.
Gauerdia da, Tepaeruri begirakune konplizea josteko ordua; neskatila liraina da, marrazten dakiena, tiare eta ibiscuak eta begi beltz handiekiko haurren begitarteak marrazten dituena.
Gainerako guztiei iaorana esateko ordua da.
—Iaorana…
Cook uharteetatik, marinela ez zen bakarrik itsasoratu. Bihotza beterik, oroitzapenak uholdeka zetozkion. Eta horretaz guztiaz gain, Cook uharteetatik abiatu zenetik, kilker baten kantuak laguntzen zion. Ez zuen behin ere ikusi, baina entzun egiten zuen haren errepika beti-bat eta motela. Eta nahiz eta ez jakin zer jaten zuen, betiere aza hosto batzuk uzten zizkion ontzigainean.
Gau batez, Pierre Philippe, bost urteko haurra lotara joan zen belaontzira. Egia esatera, lotara ez, baina kilkerra bilatzera etorri zen. Eta gau osoa literetatik altxatuz eman zuten, linternak eskuetan, txirri-txirrien jatorria topatu nahirik.
Goizaldeko hiruretan, Pierre Philippek esnatu egin nau.
—Julio! Julio! Voilà ton grillon!
Nire kilkerra beltza da, isla gorrizta ttikiekikoa. Oso da ttikia, eta oso antena luzeak ditu. Ni isil-isila nagokio begira, uzkur, goibel, lotsaturik. Eta ez zait hitz erditxorik ere ateratzen.
Baina gero ekaitza piztu zen. Eta galernak ekarri zuen bestelako galerarik… Eta, ekaitzaren ondotik, marinelak idatzi zuen:
Hilik topatu dut kilkerra. Ito egin da. Enbatarekin ur gehiegi sartu da bart. Orain geldi-geldirik dago nire esku barrenean, antenak dilindan, gorpu ttikia biziaz gabetua. Dagoeneko ez dauka kantatzerik. Gaur gauean isiluneak baino ez ditut izango, iluntasunean gaindi dabilen haizearen hotsak baino ez ditut entzungo. Pospolo kaxa batean sartu dut, zilar paperez estali, eta, akaberan, uretan pausatu dut, nire ontziaren uharan. Adio, lagun… Mila esker. Inoiz arte.
Marinela oso bakarrik sentitu zen atzera. Sikiera itsas lamiak hurbilduko balitzaizkio. Edo Tepaeru bestela. Eta belaontziaren branka Europarantza zuzendu zuelarik, bihotz ilunak egin zitzaizkion.
Zenbait urtetan aske ibili naiz, egunerokotasunean bortxatua sentitu gabe bizi izan naiz, argitasuna eta biok aurrez aurre, naturari begiratzeko eta neure buruarekin egoteko behar bezainbeste denbora hartuz…, eta hara non orain berriro ere Europara natorren, jendez gainezkatua, sasi jainkoz eta zorabiatzerainoko handikeriaz bete honetara.
Eta galdera sortzen zait: zer topatuko ote dut han, atxiki ahal izango ote ditut nire ideiak, azpiratua izan gabe, komedia handia den garai honetan pertsona garaitua bilakatu gabe —…—.
Agian, azken batean, denbora honetan guztian, bizitzak ongi hartu duen ibiltari alderrai eta inkontzientea baino ez naiz izan. Hainbeste zalantza dira, bat-batean…
Julio Villar 1972ko udan arribatu zen Euskal Herrira. 38.000 itsas milia nabigatu ostean, itsasoan lau urtez noragabean ibili eta gero. Mistral belaontzi higatu eta xaharkituan Lekeitioko kaira arribatu zen. 1972ko uda zen.
