Izaro Arroita
Gauak esna eta egunak lo pasatzen dituen gautxori edo saguzarra ohituta dago bakarrik edo, alderantziz ibiltzera. Ilundu ostean, lanera joateko jaikitzean, lo goxoan murgilduta egoten dira etxeko gainerakoak, eta isil-isilik ibili behar izaten du inor ez esnatzeko: dutxatu, jantzi, mokadutxoa jan…
Noizbehinka baina, garaiz baldin badabil, lo utzi behar duenari begira esertzen da ohe ertzean, erdi lo bera ere. Maindire leunaren gainean jartzen du eskua, eta gora eta behera mugitzen da, lo dagoenaren arnas epelarekin batera. Ze gustura sartuko litzatekeen bere ondoan, goxo-goxo! Aho-zabalka, Lizardik oheari idatzitako olerkia etorri zaio gogora:
“Neke-sendalaria,
buru-argitzallea…
lanaren saria...
Amestegi guria,
naigabeen azkaia,
nagien nausia.”
Amestegi guria… Zerekin ari ote da lotia ametsetan? Bere aurpegiak ez du pista handirik ematen, baina ez dirudi behintzat amesgaiztorik duenik, erdi-ilunpean, bare-bare antzematen delako bere begitartea. Zerekin ari ote da ametsetan? Lizardi entzun du berriz gautxoriak:
“...Amets dagit, basoan
il nauela, parreaz,
maitagarri batek,
ta, gozorik, illeta
abesten didatela
berreun milla lorek...
...Amets dagit nautela
tximirritek eortzi
abaraska baten,
ta illobia, lasaki
ta ixilka, ari naizela
parra-parra yaten...”
Edo ez, pentsatzen du gautxoriak logurari ezin eutsi; behar bada lotia gautxoriarekin berarekin ari da ametsetan; bere ondoan dagoela, berari begira. Eta hala balitz, gautxoria ametsa balitz… eta lotiak amets egiteari utziko balio? Esnatuko balitz, kandela bat bezala itzaliko litzateke gautxoria, nonbait irakurri zuenez…
Berdin dio. Bien arnasa bat da orain. Gautxoriak ezin dio buruaren eta betazalen pisuari eutsi, eta lotiaren ondoan etzan nahi lukeela pentsatzen du erdi ametsetan… (edo etzan egin da?). Azken segundoan ordea, berandutzen ari ziola eta alde egin behar duela gogorarazi dio Lizardik:
“Ai, nolako zoroak
gauez kalerik kale
ibil oi diranak!
Arkiko al dituzte
asun miñez beterik
iñoiz beren oiak!...“
Jaiki, eta etxetik atera da gautxoria, zapatak asunez beteta.
[audio http://euskalerriairratia.files.wordpress.com/2010/03/izaro-arroita-mar-15.mp3]