Carlos Gimeno Nafarroako Gobernuko Hezkuntzako jarduneko kontseilariak ostegun honetan aurkeztu du "Nafarroan orain arte egindako azterketarik handiena" aurrez aurreko eskola-jazarpenari eta jazarpen teknologikoari buruz (bullying-a eta ziberbullyinga). Ikerketa horren arabera, Nafarroako ikasleen % 48,4k bullying presentzialeko edo aurrez aurreko jokabide bat edo gehiago jasan dituzte, fisikoak, hitzezkoak, sozialak edo psikologikoak.
Biktima, erasotzaile eta behatzaileen prebalentziaren azterketa epidemiologikoa Maite Garaigordobil Euskal Herriko Unibertsitateko Ebaluazio eta Diagnostiko Psikologikoko katedradunak egin du, 2022-2023 ikasturtean hezkuntza-ziklo horietan matrikulatutako Nafarroako ikasleen lagin "adierazgarri" batekin, Foru Erkidegoko ikastetxe publikoetan zein itunduetan. Zehazki, sailburuak azaldu duenez, azterketak Lehen Hezkuntzako, DBHko, Batxilergoko eta Oinarrizko eta Erdi Mailako Lanbide Heziketako 15.544 ikasleren lagin "borondatezkoa eta anonimoa" du. Hala azaldu dute prentsaurrekoan, Mari José Cortés saileko Gizarteratze, Berdintasun eta Bizikidetza Zerbitzuko zuzendariak eta Itziar Irazabal Berdintasun eta Bizikidetza Ataleko buruak.
Azterlanaren arabera, azken urtean ikasleen % 35,2k adierazi du cyberbullying jokabide bat edo gehiago jasan dituela. Parte hartu duten ikasleen % 63,7k adierazi du bullying presentziala edo aurrez aurrekoa (fisikoa, hitzezkoa, soziala edo psikologikoa) ikusi izan dutela, eta ikasle behatzaile horien % 29,8k adierazi du biktima babestu duela. Aldi berean, inkestan parte hartu duten ikasleen % 31,6k aitortu du azken urtean bullying presentzialeko jokabide bat edo gehiago egin dituela, eta % 12k dio cyberbullying-jokabide bat edo gehiago izan dituela aldi berean.
Azterketan parte hartu duten ikasleen % 23,4k laguntza psikologikoa behar izan du antsietatea, depresioa, elikadura-alterazioren bat, familia-arazo, errendimendu akademiko, teknologien erabilera eta abusu, alkohol edo droga eta eskola-jazarpenaren ondorioz.
Biktimizazioaren eta ziberbiktimizazioaren ondorioei dagokienez, % 10ek diote eragin negatiboak edota ondorio psikologiko eta psikopatologiko larriak izan dituztela. Horietatik, % 5,3k adierazi dute ondorio garrantzitsuak eragin dizkietela eta "okerrago, ez-seguruago, triste, eskolara joateko gogorik gabe, lagunak egiteko arazoekin eta arazo fisiko gehiagorekin" sentitzen direla. Kasuen % 1,8an laguntza psikologikoa behar izan dute depresio- eta antsietate-egoerengatik, batez ere. Muturrean, biktima batzuek ondorio "oso larriak" jasan dituzte; izan ere, 216 ikaslek aitortu dute ideia suizidak izan dituztela (% 1,14), eta parte hartu duten ikasleen artean 121ek saiakerak egin dituzte.
Biktimek "kezka, urduritasuna, mendeku nahia edo beldurra, lotsa, ezintasuna, babesgabetasuna eta herra" sentitu dituztela adierazi duten bitartean, erasotzaileen % 7k errudun sentitu direla aitortu dute gerora, eta % 3,6k "ez dute ezer sentitzen" biktimaren egoeraren aurrean, eta % 3,6k "gorrotoa edo gorrotoa", "mendekua hartzeko plazera" (% 2,4) eta "biktima sufritzen ikustea atsegin dutelako" ongizate-sentimenduak (% 0,7) aipatu dituzte.
Azterlanaren beste emaitza batzuk dira bullyingaren biktimen ehunekoak gora egin duela aurrez aurre Lehen Hezkuntzako 5. mailatik DBHko 2. mailara, eta, ondoren, behera egin duela ikasturteak gora egin ahala; halaber, biktimen eta ziberbiktimen ehuneko handiena neskak dira, eta erasotzaileen eta zibererasotzaileen ehuneko handiena, berriz, mutilak.
"Prebentzioaren eta esku-hartzearen beharra"
Gimenok zehaztu duenez, datu horiek "bai eta nazioko zein nazioarteko beste azterlan batzuetan lortutakoek ere" agerian uzten dute "prebentzioaren eta esku-hartzearen beharra". Hala, ikastetxeetan "jokabide horiek identifikatzeko, ebaluatzeko eta gaitasun sozioemozionalak eta bullyingaren aurkako jarduerak sistematikoki, planifikatuta eta antolatuta ezartzen jarraitzeko neurri sistematikoak" abian jartzearen aldeko apustua egin du.
Sailburuaren arabera, beharrezkoa da "orain arte indarrean egon den legean aurrera egingo duen arau-sustapen berri bat planteatzea". Izan ere, arau "bermatzailea" izan arren, beharrezkoa da "tresna berriak sortzea, egungo egoeratik eratorritako jarduketa eta eskakizunetara egokituagoak, eta horietako batzuk dagoeneko praktikan daude".
Ongizate emozionaleko karpetak
Sailburuak, halaber, Covid-19ak eragindako pandemiaren ostean, "Laguntza programaren begirada aldatzeko beharra" nabarmendu du, "hezkuntza-komunitatean ongizate emozionala bermatzeko aktiboki lan egiten baita, ongizate emozionalean gaitasuna duen irakaslearen figura barne hartzen duen LOMLOEren ildotik".
Zentzu horretan, Sailak Ongizate Emozionaleko Karpetak aurkeztu ditu, Haur, Lehen eta Bigarren Hezkuntzako etapetara zuzendutako materialak. Carme Boque eta Eva Bach Espainiako "gai horretako aditu handienetako bik landutako informazio- eta prestakuntza-tresna berritzailea" da, eta dagoeneko Foru Erkidegoko hezkuntza-komunitatearen eskura dago.