Esparzeta izenez ezagutzen den Berriozarko herritik gertu Ezkaba mendiaren magalean hildako lau preso iheslarietako bat identifikatu du Nafarroako Gobernuko Memoriaren Institutuak: Vicente Mejuto Leis
Identifikatutako bosgarren iheslaria da, eta 1938ko maiatzaren 22an San Kristobal gotorlekutik ihes egitean hil zituzten 55 galiziarretako lehena. 29 pertsona identifikatu dituzte jada Nafarroako DNA bankua sortu zenetik, eta guztira 268 espediente ireki dituzte.
Vicente Mejuto Leis Coruñako Cee herrian jaio zen 1913ko urtarrilaren 24an. Ezkongabea eta gidaria zen. Bere anaia Teofilorekin eta bere eskualdeko beste sindikalista batzuekin batera atxilotu zuten. Vicente matxinada militarragatik auzipetu eta epaitu zuten, eta hamabi urte eta egun bateko kartzela-zigorra ezarri zioten. 1937ko ekainaren 17an, Coruñako Probintzia espetxetik Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekura eraman zuten, eta han giltzapean egon zen ihesaren egunera arte.
Aranzadi Zientzia Elkarteak atera zuen Esparzetako hobitik, Berriozarko Udalaren ekimenez, 2015eko apirilaren 18an. Horiek aurkitzeko, garrantzi handikoak izan ziren Fermin Ezkietaren ikerketak eta herriko hainbat bizilagunen testigantzak, ihesaldiaren berri jakin ondoren militarrek eta guardia zibilek egindako mugimendu handia kontatu baitzuten, bai eta Uraren Bidetik Esparzeta parajeraino eraman zituzten lau presoren atxiloketa ere, han hil baitzituzten.
Hurrengo urteetan, Esparzeta inguruan memoria-gune bat sortzeko proiektu garrantzitsu bat garatu da, komunitatearen parte-hartzearekin, batez ere herriko gazteekin (gehienak Berriozar BHIko ikasleak), Gazteguneren inguruan antolatuta, Ikari Ari elkartearen dinamizazioarekin. Ikaskuntza-zerbitzuaren hezkuntza-proposamenaren barruan, espazioa garbitzeko eta egokitzeko lanak egin ziren, iaz inauguratutako parke bat sortzea eragin duten gertaerei buruzko gogoetarekin batera.
Senitartekoek emandako lagin genetikoak izanez gero bakarrik egin daitezke identifikazioak. Haiekin harremanetan jartzeko, funtsezkoa da elkarteen lana. Kasu horretan, Vicente Mejutoren senide bat San Kristobaleko Txinparta-Gotorlekuarekin harremanetan jarri zen, eta hark Memoriaren Nafarroako Institutuari jakinarazi zion. Ihes egin duten galiziarren kasuan, nahiz eta oraindik ezin izan duten identifikazio gehiago egin, DNA bankuak ihesean hildako pertsonen hainbat senideren laginak ditu, Galiziako memoria-elkarte askoren laguntzari esker, eta ondorengo horien bilaketan parte hartu dute. Nafarroako Memoriaren Institutuak espero du identifikazio horrek harreman berriak piztuko dituela prozesu konplexu horretan aurrera egiten jarraitzeko.
