Nafarroako Gobernuak Foru Lege Dekretu berri bat onartu du gaurko saioan, hirugarrena, COVID-19ko osasun krisiak eragindako inpaktuari erantzuteko neurri sorta berri bat jasotzen duena. Gobernuaren webgunean zabaldutako informazioaren arabera, honakoak dira onartu dituzten neurriak:
1.- Autonomoentzako zuzeneko laguntzak:
Onartutako Foru Lege Dekretuaren barruan zuzeneko laguntza batzuk jasotzen dira, autonomoen kolektiboak zuzenean jasotzen dituenak, bakoitzaren egoera partikularrak zehaztuz.
Helburua da ondorio negatibo horiek iragankorrak izatea, eta, ahal dela, inpaktu iraunkorragoa saihestea, eta azken helburua da susperraldi ekonomikoa osasun-larrialdia arintzen denean gertatzea.
Honako hauek dira aurreikusitako laguntzak:
Alde batetik, 2.200 euroko aparteko zuzeneko laguntza jasotzeko eskubidea izango dute martxoaren 17ko 8/2020 Errege Lege Dekretua, jarduera uzteagatik ezarritako aparteko prestazioa aitortu zaien langile autonomoek, baldin eta prestazio hori jasotzeko baldintza hauek betetzen badituzte:
A) Ohiko bizilekua Nafarroan izatea eta Ekonomia Jardueren gaineko Zergan alta emanda egotea Nafarroako Foru Komunitatean, martxoaren 14ko 463/2020 Errege Dekretuaren bidez alarma-egoera deklaratzen den egunean.
B) Nafarroako Foru Ogasunarekiko zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzari ordaindu beharreko kuotak egunean izatea.
C) 2020an enplegu autonomoa sustatzeko laguntzarik eskatu ez izana.
D) Ez izatea 2018ko ekitaldiari dagokion ondarearen gaineko zergaren gaineko zerga ordaintzeko betebeharrik, ordaindu beharreko kuotaren emaitzarekin.
E) Autonomoa kide den familia-unitateko kideen diru-sarreren baturak (langile autonomoarenak barne) ez gainditzea, alarma-egoerak irauten duen bitartean, honako zenbateko hauek:
Oro har, hileko Ondorio Anitzeko Errentaren Adierazle Publikoa (aurrerantzean, IPREM) halako lau izango da muga. Muga hori 0,1 aldiz handituko da familia-unitatean ardurapeko seme-alaba bakoitzeko. Ardurapeko seme-alaba bakoitzeko aplikatu beharreko gehikuntza 0,15 bider IPREM izango da seme-alaba bakoitzeko, guraso bakarreko familia-unitatearen kasuan. Muga hori IPREM halako 0,1 handituko da familia-unitateko kide den 65 urtetik gorako pertsona bakoitzeko.
Familia-unitateko kideren batek ehuneko 33ko desgaitasuna, mendetasun-egoera edo lan-jarduera bat egiteko ezintasun iraunkorra egiaztatzen duen gaixotasuna badu, aurreikusitako muga IPREMa baino bost aldiz handiagoa izango da, hargatik eragotzi gabe ardurapeko seme-alaba bakoitzeko metatutako gehikuntzak.
F) Gizarte Segurantzaren kasuan kasuko araubidean eta Nafarroako Foru Komunitateko Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergan autonomo gisa alta emanda egotea 12 hilabetez, 8/2020 Errege Lege Dekretuan aurreikusitako prestazio hori amaitzen denetik aurrera. Altan egoteko betebehar hori betetzen ez bada, bete gabeko aldiari dagokion laguntzaren zati proportzionala itzuli beharko du hartzaileak.
Era berean, martxoaren 17ko 8/2020 Errege Lege Dekretuaren 17. artikuluan ezarritako jarduera uzteagatiko ezohiko prestazioari heldu ez dioten langile autonomoek 700 euroko zuzeneko laguntza jasotzeko eskubidea izango dute, baldin eta, a), b), c), d) eta e) letretan ezarritakoak betetzeaz gain, aipatutako aurrerakinak betetzen badituzte.
2.- Ikerketa zientifiko eta teknikoarako finantzaketa:
Nafarroako Gobernuak baimena emanen du, hala badagokio, COVID19 eta SARS-CoV-2 esparruetan ikerketa-proposamenak ebaluatzeaz arduratzen den Komite Zientifikoaren aldeko balorazioa jaso duten proposamenak finantzatzeko edo batera finantzatzeko, baldin eta ez badute finantzaketarik jaso edo zati batean jaso Carlos III.a Osasun Institutuaren eskutik, COVID19 funtsaren kargurako ikerketa-proiektuak finantzatzeko deitutako laguntzetan19.
3.- Gizarte-politiken arloko neurriak:
Oinarrizko gizarte-zerbitzuak dituzten toki-erakundeak finantzatzea: maiatzaren 22ko 32/2013 Foru Dekretuak, oinarrizko gizarte-zerbitzuen programen eta finantzaketaren arloan Gizarte Zerbitzuei buruzko Foru Legea garatzen duen erregelamendua onartzen duenak, zerbitzu horien titular diren toki-erakundeei finantzaketa lau epetan ordaintzea aurreikusten du.
Une honetan bigarrena egiteke dago; beraz, osasun-krisiaren ondorioz erakunde horientzako likidezia bermatzeko eta horrekin biztanleria-sektore kalteberei eskatzen zaien berehalakotasunarekin erantzun ahal izateko, aurreko ekitaldiko memoriak kudeaketa-unitateak baliozkotu behar izatearen indarreko betekizunetik salbuesten da.
Oinarrizko gizarte zerbitzuen ezohiko finantzaketa:
COVID-19ren izurriteak eta horri aurre egiteko hartutako neurriek premiaz konpondu beharreko gizarte-premia batzuk sortu dituzte biztanlerian; beraz, araudi horren babesean, toki-erakundeek neurriak ezarri behar dituzte horiek berehala estaltzen direla bermatzeko.
Nafarroako Gobernuak, bestalde, jardun horretan lagundu behar du, gizarte-zerbitzuen titular diren toki-erakundeei finantza-laguntza emanez.
Berme hori eskaini behar denez, ezinbestekoa da Nafarroako Gobernuak emandako ezohiko finantzaketa bat aurreikustea, xede horretarako erabil dadin, eta gerora justifikatua izan dadin oinarrizko gizarte-zerbitzuen finantzaketa arruntaren esparruan.
Hirugarren Adinekoen Egoitzetako Laguntza Koordinazio Betearazlea:
Egoera berri honetan osasun-kudeaketari aurre egiteko, beharrezkotzat jotzen da Koordinazio Asistentzial Betearazleko arduradunaren figura sortzea, egoiliar adinekoen osasun-arreta antolatzeko, profil profesional egokiak dituzten langileen laguntza teknikoekin, bai lehen mailako arretako taldeetako profesionalen aldetik, bai laguntzako langileen aldetik.
4.- Nafarroako Laneko Arriskuen Prebentziorako Zerbitzu guztien koordinazio exekutiboa:
Nafarroako Gobernuak, Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasuneko Institutuaren Laneko Osasunaren Zerbitzuaren bidez, Nafarroako berezko eta kanpoko prebentzio-zerbitzu guztien koordinazio exekutiboa eginen du COVID 19ri dagokionez.
Atzotik hasi zen lan-jarduerara itzultzearekin batera, bereziki Nafarroan 1.612 eta 2.209 enpresa biltzen dituzten eraikuntza eta industria sektoreetan, Nafarroako enpresa kopuru hori gainbegiratzeko, Nafarroako enpresei zerbitzua ematen dieten berezko zein kanpoko prebentzio-baliabide guztien jarduna behar da.
Pandemia egoera paregabeak eta lan-jardueraren normalizazioak prebentzio-zerbitzuen eta enpresetako gizarte-segurantzako mutualitate laguntzaileetako prebentzio-teknikarien esku-hartze zentralizatua eskatzen dute, lanera modu seguruan itzultzea bermatzeko.
Era berean, lan autonomoa egiten duten eta prebentzio-zerbitzurik ez duten enpresetan eta pertsonetan, Laneko Osasun Zerbitzuko (ISPLN) teknikarien eta segurtasuneko mutua laguntzaileen aholkularitza izango dute.
5.- Urgentziazko beste neurri batzuk:
Gainera, aipatutako Foru Lege Dekretuaren barruan beste neurri batzuk onartu dira, besteak beste, kontratazio publikoari, dohaintzen kudeaketari eta diru-laguntzen arloko neurriei buruzkoak.
- Arintasuna kontratazio publikoan:
Kudeatzaile publikoei beharrezko tresnak ematen zaizkie gaixotasunari aurre egiteko beharrezkoak diren ondasunak eskuratzeko prozedurak arintzeko, merkatu aldakor eta lehiakortasun handiko batean. Horretarako, kontratuen prezioa ordaintzea baimentzen da, osorik edo zati batean, kontratistak prestazioa eman aurretik, betiere merkatuaren egoeraren arabera ezinbestekoa bada.
- Partikularrek Administrazioari egindako dohaintzak kudeatzea:
Herritarrek eta enpresek COVID-19ri aurre egiteko diru-kopuruak eskudirutan emateko duten interesaren aurrean, ohiko prozeduraz bestelako sistema bizkorrago bat ezarri da, diru-sarrera egitean dohaintza onartzeko ebazpena aldez aurretik izapidetzea eta, ondoren, dohaintza-emaileari ordainketa-gutuna bidaltzea saihesteko.
- Diru-laguntzen arloko neurriak:
Gainera, Foru Lege Dekretu honek diru-laguntzen arloko neurriak jasotzen ditu. Horren harira, gobernuak honako hau adierazi du: "Osasun krisiaren garai honetan, beharrezkoa da beharrezko mekanismoak ezartzea Nafarroan diruz lagundutako jarduerak eta zerbitzuak alde batera ez uzteko. Horretarako, erakunde guztiei kontzertuetan eta diru laguntzetan malgutasun baldintzak bermatu behar zaizkie ".
Neurrietako batek sektore publikoko erakundeek izapidetzen dituzten prozedura guztiak etetea aipatzen du. Ildo horretan, Exekutiboak uste du diruz lagundutako jarduerak egiteko epea ere eten egingo dela, eta alarma-egoera amaitzen denean ekingo zaiola berriro, eta epe osoa, gutxienez, epe horretan luzatuko dela, diruz lagundutako jarduera-proiektua gauzatzeko nahikoa dela bermatzeko.