Nafarroako Parlamentuko osoko bilkurak gaur onartu ditu 2020rako Nafarroako Aurrekontu Orokorrak, legegintzaldiko lehenak eta Maria Txibite buru duen gobernuarenak.
Foru Gobernuak EH Bildurekin lortutako akordioari esker atera ditu aurrera kontuak; izan ere, 16,7 milioi euro gehiago gastatu zituen. Era horretan, behin betiko bozketan, PSN, Geroa Bai eta Ahal Dugu kontuak babestu dituzte; EH Bildu eta Izquierda-Ezkerra abstenitu egin dira, eta Navarra Sumaren aurka bozkatu dute.
Kontuak 4.573 milioi eurokoak dira, baimendutako gastu mugaren azpitik 5.470 euro. Gastu ez-finantzarioaren sabaia 4.256 milioitan kokatu da, aurreko urtean baino ehuneko 5,9 gehiago.
Navarra Sumak eta Izquierda-Ezkerrak 554 eta 16 zuzenketa aurkeztu dituzte, hurrenez hurren, osoko bilkuran eztabaidatzeko eta bozkatzeko. Horrez gain, In voce hainbat zuzenketa ere aurkeztu dituzte taldeek.
Hala, PSNk, Geroa Baik eta Ahal Dugu-k eskatuta, xedapen berri bat gehitu zaio Nafarroako Etxebizitzarako Eskubideari buruzko foru legeari, "babes ofizialeko etxebizitzak alokatzera bideratutako familia maizterrei etxebizitza horien eskuragarritasuna bermatzen jarraitzeko".
Ildo horretan, Nafarroako Gobernuak neurri batzuk aurkeztuko ditu gehienez hiru hilabeteko epean, "babes-epea amaitzearen ondorioz gehiegizko errentatzat jotzen diren errenta-igoerak arintzeko, maizterren familia-diru-sarrera haztatuen mailaren arabera".
Ez du aurrera egin Navarra Sumak aurkeztutako zuzenketa batek, foru gobernuak bere gain har zezan Testako etxebizitzen sustapenetako alokairuen igoera, babesetik libre egotera pasatzen baitira.
Aurrekontuen proiektuaren eztabaidan, Navarra Sumako Maria Jesus Valdemorosek kritika egin dio Maria Txibite Gobernuko presidenteari, esanez "ez duela hauteskunde programan nahi zuenarekin bat datorren aurrekonturik, eta ez dela saiatu Nafarroak behar zituen aurrekontuak lortzen". "Duela urtebete kritikatu zituen aurrekontu berdinak izango ditugu egituran. Hain dira kontinuistak, Barkosen (Geroa Bai) eta Araizen (EH Bildu) aurrekontuak direla. Araizentzat ospakizun eguna da. Gobernuan ez dagoela esan dezake, baina nahi zuena dauka ", ziurtatu du.
PSNren aldetik, Ramon Alzorrizek adierazi du "hau ez dela edozein egun", eta nabarmendu du "Maria Txibiteren gobernuaren lehen aurrekontuak" onartu dituztela, "elkarrizketa, negoziazio eta konpromiso leialeko lan gogorra" egin ostean. "Nafarrek agindu bat egin ziguten maiatzean, ezberdinen artean hitz egin eta jarrerak gerturatzeko. Navarra Sumak ez du ulertzen agindu hori, etengabeko ukazio eta gatazka zurrunbilo batean murgildu da. Ez du ezer margotzen, jostailu bat kendu dioten haurrak bezala egiten du, berea bakarrik dela uste du, baina, egia esan, guztiona da ", esan du.
Mikel Asiain Geroa Baiko parlamentariak adierazi duenez, aurreko legealdian "UPNtik jasotako errealitatea lehertu zen, Nafarroa ekonomikoki pobretu eta sozialki hautsita utzi baitzuen, eta pozten gara Navarra Sumaren ustez aurreko legegintzaldiko aurrekontuen antzekoak eta jarraituak direlako". Mikel Asiainek adierazi duenez, aurrekontu horiek onartzearekin "Nafarroa erreferente politikoa da Estatuko gainerako herrialdeentzat, eta erakusten du gehiengorik ez duen gobernu batek aurrekontuak aurrera atera ditzakeela elkarrizketatik eta akordiotik, amore ematen jakinda, eta hori gizartearen onerako den zerbait da".
Adolfo Araiz EH Bilduko bozeramaileak adierazi duenez, "Nafarroako Gobernuari esan genion ezkerrera ala eskuinera begiratu behar zuela, ezinezkoa zela biekin aldi berean politika publikoak hitzartzea, eta gobernuak ezkerrera begiratu du, eta akordio politikoa lortu du". "Aurrekontu hauek ez lirateke berdinak izango eskuinarekin hitzartu izan balira", ziurtatu du. Hala, esan du EH Bilduk aurrekontuak onartzea errazten duela, "gobernuari aukera bat emateko prest gaudelako". "Pentsatutako jarrera politikoa da, kontzientea eta kontsekuentea. Berri ona da Navarra Sumak aurrekontuak eta politika publikoak ez baldintzatzea. Gobernuaren politiketan eragin nahi dugu, modu eraikitzailean, eta eragin hori politikak justuagoak, sozialagoak eta ezkertiarragoak izan daitezen nahi dugu ", ziurtatu du.
Mikel Buil Ahal Dugu-ko bozeramailearen esanetan, aurrekontuen gastua "azken bost urteetako hedagarriena da, eta azken lau urteetako lanari eustea ez ezik, hobetzea eta hobetzea ahalbidetzen digu, erkidego honek ikusi duen indar aurrerakoien arteko bigarren akordio programatikoa martxan jarriz".
Hala, "austeritate legeen barruan, gure sistema publikoak nagusiki finantzatzeko aukera ematen diguten aurrekontuak dira", esan du. "Aurrekontuko inbertsiorik handiena, ehuneko 54, inbertsio sozialera doa. Ahal Dugu-k ezagutu duen proiekturik hedagarriena da, inbertsio sozial sendoarekin eta egungo beharrei erantzuten dieten hainbat erronkarekin ", nabarmendu du.
Azkenik, Marisa De Simon Izquierda-Ezkerrako parlamentariak nabarmendu du bere taldeak Nafarroan aldaketa politiko eta sozialaren alde duen "konpromisoa" benetakoa eta ukaezina dela, eta akordio programatikoarekin konprometituta gaudela. "Dena den, aurrekontuak onartzea eragotziko ez dugun arren, abstentzioa egiten dugu, eta hori da haien aurrean dugun jarrera kritikoaren adierazpen politikoa", adierazi du.
Marisa de Simonek esan duenez, "aurrekontuak kontinuistak dira, aurreko legealdiko lau urteetan egindako aurrerapenei eusten diete, UPNk aplikatu zituen murrizketa gogorrak pixkanaka itzultzea ekarri zutenak, baina ez dira nahikoa, ez dutelako aurrerapen esanguratsurik ekartzen zerbitzu publikoak hobetzeko kontu-sailetan". "Aurrekontu hauekin oso atsekabetuta gaude", ziurtatu du.