Euskaltzaindiak bere mendeurrenean jaso du Nafarroako Parlamentuaren domina, legegileak ematen duen sari gorena. Horrekin erakundearen "ibilbide akademiko eta historikoa" aitortu nahi du ganberak, batez ere "euskararen bateratzeari eta normalizazioari" dagokionez.
Ekitaldia 2019ko Nafarroaren Egunaren inguruan egindako jardueren programaren barruan antolatu da, eta, besteak beste, bertan izan dira Maria Txibite Foru Gobernuko presidentea, Bakartxo Tejeria Eusko Legebiltzarreko presidentea, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko Foru Aldundietako presidenteak eta Nafarroako Parlamentuko taldeetako kideak.
Unai Hualde Foru Ganberako presidenteak Euskaltzaindiari Legebiltzarrak domina emateko erabakiaren atzean dagoen "ahobatezkotasuna" azpimarratu du; izan ere, "ezohikoa denez, are bereziagoa egiten du euskararen alde eta haren alde lan egiteko jaiotako erakunde hau, batzen gaituen hizkuntza".
"Bere ehun urteko ibilbideak borroka alderdikoiak alde batera uztea merezi du, horrela ulertu du Legebiltzar honek, eta horrek baikor sentiarazten nau, hizkuntza politikaren arloan beste akordio zabalago batzuen preludioa izatea espero dut", nabarmendu du.
Testuinguru horretan, eta presidente gisa "euskararen Akademiaren sustatzaile izatearen pribilegioa partekatzen duten erakunde publikoetako ordezkariak" Nafarroako Parlamentuan bildu izanak dakarren ohorea azpimarratu ostean, Unai Hualdek Nafarroaren Eguna Euskararen Egunarekin bat datorrela gogorarazi du, eta nabarmendu du ez dela "inolako kasualitatea".
Ildo horretan, "hizkuntza bizi baten normalizazioaren aldeko pausoak ematen jarraitzeko konpromisoa" hartu du, "erlikia bat balitz bezala begiratu nahi ez dioguna". "Legezko betebehar gisa, inork ez luke harritu behar Legebiltzar honek onartu zuen Euskararen Legearen garapena. Egongo dira atzerakada nahi dutenak, baina gizartea, bere presentzia gero eta handiagoa da kaleetan eta komunikabideetan, kontrako norabidean doa ", adierazi du.
Haren hitzetan, "Euskaltzaindiaren lanean erreparatu gabe ezin da ulertu euskararen egungo egoera". "Hemendik aurrera, nire esker ona eta nire esker ona Akademiako kide izan diren guztiei, bereziki, bere jatorrian egon ziren Arturo Campion eta Jose Agerre nafarrei, eta gaur egun haren lekua hartzen dutenei: Pello Salaburu, Sagrario Aleman, Andres Iñigo, Patxi Salaberri eta Patxi Zabaleta", nabarmendu du.
"Lehen mailako tresna bat"
Saria jaso ostean, Andres Urrutiak azpimarratu du Euskaltzaindia "lehen mailako tresna izan dela eta dela Nafarroan euskara sustatzeko eta lantzeko, euskara eta bere kultura sortu, zabaldu eta sozializatzeko ekimen ugarien bidez, ehun urtez eta egoera ez beti errazetan".
Aipatutakoaren harira, Urrutiak adierazi du Euskaltzaindiak "bere eginkizuna betetzen saiatu dela beti, politika ororen gainetik". "Oso arrazoi sinple bategatik, euskara herri baten ondasuna dela ulertzen dugulako, eta alderdi, sinesmen eta ideologia batek ere ezin duelako ez instrumentalizatu ez monopolizatu", gaineratu du.
Urrutiak zehaztu duenez, "gaur egun sustapen horrek erabilera sozial harmonikoa behar du, Nafarroako gizartean duen presentzia, Nafarroaren nortasunaren elementu gisa hartzea eta, batez ere, nafarren arteko komunikazioa, foru erkidego honetako beste hizkuntza historiko edo gaur egungo batzuekin batera".
Euskaltzaindiak "askatasun zibilaren elementu guztiak biltzen dituen Nafarroako formula klasikoan" sinesten duela esan du: "Hau da, Nafarroako Foru Berriak bere 7. legean (vienze foru geldialdia) dioen bezala, hizkuntza legearen letra lehorra eta ihesa gainditu eta euskararen etorkizuna Nafarroan arautzeko oinarrizko elementua izan daitekeela sinesten dugu".
Iñaki Iriartek (Nafarroa Suma), Ramon Alzorizek (PSN), Maria Solanak (Geroa Bai), Bakartxo Ruizek (eh Bildu) eta Ainhoa Aznarezek (Podemos) adierazpen instituzionala irakurri dute. Euskaltzaindiak 100 urteko historian egindako lana aitortzeko, Bozeramaileen Batzordeak aho batez onartu zuen adierazpen hori, azaroaren 25ean.
Noelia Compainsek euskarazko jota bat interpretatu du, eta, ondoren, Nafarroako Parlamentuaren domina ematen zaio Euskaltzaindiari. Ekitaldia amaitzeko, Julio Soto bertsolariak eta Aritz Ibañezek 'agurra' egin dute, Aitor Urkiza, Beñat Lopez eta Aitor Huarte (Duguna Dantza Taldea) lagun zituela.
Arratsaldean (19:00) Nafarroako Orkestra Sinfonikoak kontzertua eskainiko du Legebiltzarraren atalondoan.
Lehenengo udal eta foru hauteskundeen 40. urteurrena
Nafarroaren eguna ospatzeko ekitaldi-programa abenduaren 4an amaituko da, Nafarroako Lehenengo Udal eta Foru Hauteskundeen 40. urteurrena ospatzeko ekitaldi instituzionalarekin.
Osoko Bilkuren aretoan ospatuko da 18:00ean, Parlamentuko Mahaiko kideak mahaiburu izanen dira eta gonbidatuta daude legegintzaldi guztietako parlamentarioak, Foru senatariak, Kontuen ganberako lehendakariak eta historian zehar Parlamentuak izendatutako Arartekoak, Nafarroako Gobernuko kideak, Merindadeetako alkateak eta Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioko Lehendakaria.
Goiz horretan (11:00) Nafarroako Parlamentuaren berrogei urteak biltzen dituen atzera begirako erakusketa inauguratuko da. Duela bi urte, Nafarroako Egunaren karietara egindako erakusketa ibiltariaren jarraipena da. Oraingoan lekua egiten zaie lehenengo Legebiltzarra (1979) osatu zuten 70 emakume eta gizonei, frankismoaren ondorengo parlamentarismo demokratikoari jatorria eman ziotenak.
Atea irekien jardunaldiak
Abenduaren 2 eta 3an Nafarroako Parlamentuak herritarrei ateak irekiko dizkie berriz ere.
Nafarroako Legebiltzarraren egoitza ezagutzeko aukera izanen dute bertaratzen diren herritarrek, Osoko Bilkuren aretoa, Batzordeetarako aretoak, Mahaiaren eta Eledunen Batzarraren aretoa, Ataria eta Erakunde aretoa.
Parlamentu jarduera non gauzatzen den ikusi ahal izango dute bisitariek, legeak non onesten diren eta Nafarroako Gobernuaren kontrola nondik egiten den. Azken finean, Legebiltzar nafarraren eginkizunei buruzko informazio eta azalpenak jasoko dituzte, bere antolakuntza eta funtzionamenduari buruz. Nafarroako Parlamentuaren bilduma artistikoa ere ezagutzeko aukera izanen dute bertaratzen direnek.
Bisitak abenduaren 2an goiz eta arratsaldez izanen dira eta abenduaren 3an goizez. Bisita egiteko eskaera doakoa da eta 948209209 telefonoaren bidez egin daiteke 9etatik 15etara.
