Autismoa buruko gaixotasun bat da, eta hori duten umeek ez dute ezer sentitzen. Beti bakartuta daude gainera". Okerrak. Uste faltsuak. Gisa horretako erantzunak eman dituzte Nafarroako zenbait ikaslek autismoaz zer zekiten galdetuta. Sindrome ikusezina da, fisikoki ez da nabaritzen, eta horrek mota askotako arazoak sor ditzake. "Helduentzat ulertzeko zaila bada, are zailagoa gaztetxoentzat", jakinarazi du Paula Rodriguez Nafarroako Autismo Elkarteko zuzendariak. Horri erantzuteko lehen urratsa egin dute, Nafarroako bi ikastetxetan sentsibilizazio saioak egin baitituzte ikasleekin.
Normalean, sindromea duen pertsonak berak erabakiko du nor gertura daitekeen laguntzera, nor gustatzen zaion eta nor ez. Baina badaude bere hurbiltasuna erdiesteko moduak: "Eskuetatik goxo heldu, eta haurraren begien parera jaitsi behar dugu, irribarre eginez. Konplizitatea lortu, eta hor gaudela erakutsi behar diegu. Gero, eskua luzatu eta berari gustatzen zaionera jolastu beharko dugu hasieran, bertzela ez baitzaio interesatuko". Pazientzia izatea da gakoa. "Gogorra izan daiteke, baina nahi bada, ahalko da azkenean; ez da hain zaila", gaineratu du Rodriguezek.
Errutinaren garrantzia
AEBetan egindako ikerketa baten arabera, 68 jaioberritik batek autismoa du: "Hori izugarria da", ohartarazi du elkarteko zuzendariak. "Mota asko daude, eta bakoitzaren egoerara egokitzen jakin behar dugu". Ezaugarri batzuetan bat egiten dute, ordea: ez dute begietara begiratzen, ez dituzte txantxak eta bigarren zentzuak ulertzen, eta oso zurrunak dira eguneroko errutinarekin. Zerbait aldatzekotan, aurre hartzen saiatu behar da: "Egunero amonaren etxera joaten bagara, aurretik azaldu beharko diogu gaur zergatik ez garen joanen, berak barneratu dezan". Hori guztia ikusarazten saiatu dira Alesbesko El Castellar ikastetxean eta Iruñeko Iñaki Otxoa de Oltza institutuan.
Dinamika batekin hasi ohi dute saioa maila altuenetan. Boluntario bat gelatik kanpora atera, eta bitartean Rodriguezek gainerakoekin hitz egiten du. Zuzendariak hitz zehatz batzuk erraterakoan, ikasle guztiek oihuka, txaloka edo mugitzen hasi behar dute. Jakina, kanpoan zegoenak ez du zergatia ulertzen. "Neska bat asko larritu zen, eta gelditzeko eskatu zigun, ia oihuka. Hori da, hain zuzen, autismoa dutenei gertatzen zaiena. Ez dituzte egoera batzuk ulertzen, eta horregatik zapuzten dira, edo arraro jokatzen dute. Baina beti egonen da arrazoiren bat".
Horren ondoren, Hugo, un amigo con Asperger bideoa ikusten dute. Protagonistak sindrome neurologiko bat dauka, eta errutina bat mantentzen du ikasgelan. Hugo, baina, ez dago bakarrik; lagun bat dauka ondoan, behar duen bakoitzean laguntzeko prest. "Hori ikusarazi nahi izan diegu ikasleei, garrantzitsua baita autismoa duen bati laguntzea". Bideoaren amaieran, Hugok sentiarazi diena azaldu behar dute ikasleek, eta, pixkanaka, autismoaren ezaugarriak atera behar dituzte denen artean. Ohartzerako, saioaren hasieran zeuden aurreiritziak desagertzen dira.
Irakasleen jarrera ere funtsezkoa da. "Jolastokian inklusioa lantzeko proiektu bat abiarazi dugu. Joan den astean, esaterako, formazio saio bat egin genuen irakasle batzuekin, eta oso ongi atera zen". Rodriguezen arabera, inklusioa egunerokoan nabaritu behar da, baina urritasuna ere bai. "Ikusezina dena ikusteko moduak bilatu behar dira".
Azkenik, zuzendariak piktogramak ekarri ditu gogora, autismoa duten pertsonentzat ezinbesteko pilare baitira. Denetarako erabiltzen dituzte: jolasteko, komunikatzeko, zenbatzeko... Gizarte osoa irudien bidez irudikatu beharko litzatekeela uste du Rodriguezek. "Beti exijitzen diegu gure ohituretara eta beharretara egokitzeko, baina gu gara egokitu behar dugunak".
EUSKALERRIA IRRATIAzale hori:
FM 98.3ko zein euskalerriairratia.eus webguneko edukiak musu truk entzun, irakur eta ikus ditzakezu.
Zuretzako eskari bat dugu: posible baduzu, lagun gaitzazu gero eta eduki gehiago eta hobeak sortzen, Iruñerriko euskaldun ororen eskura jartzeko.
Izan ere, zenbat eta komunitate handiagoa, orduan eta proiektu komunikatibo eraginkorragoa.
Bazkidetu zaitez!
