Nafarroara itxaropenezko argi izpi bat heldu dela dirudi Gobernuak Euskararen Legea aldatu eta gune ez euskalduneko ikastetxeetan D ereduan ikasteko aukera emanda. Poz iturri izan behar lukeenak, baina, ez dirudi hainbesterako: datorren ikasturterako ez dagoela dekretua garatzeko denborarik dio Gobernuak, eta ondorioz, ez dago D ereduan matrikulatzerik.
Lege aldaketak ekar dezakeena ikusteke, beste borroka batzuk dituzte egunerokotasunean eremu ez euskaldunean: dagoeneko badituzten euskarazko eremuak mantentzea. “Gure seme-alabek euskaraz ikasi eta bizitzearen alde gaude, eta geuk ere bizi nahi dugu euskaraz, baina administrazioak mota guztietako trabak jartzen dizkigu. D eredua egongo balitz, egun dagoen matrikulazioa baino handiagoa legoke”. Ainhoa Jimenezen hitzak dira, hiru urte dira Iruñetik Lodosara joan zela.
Eremu euskaldunean bizita ziurtzat jotzen zuen euskaraz ikasteko eskubidea baina bestelako errealitatea ezagutu du Lodosan: “Eskubide linguistiko guztiak galdu ditut lekuz aldatzeagatik. Nafarroako Gobernuak nire eskubideak defendatu beharko lituzke eta horren ordez kentzen ari zait, nire eskubideak, nire seme-alabenak eta nire bilobenak”.
Euskararen hautua
Eremu ez euskalduneko bizilagunek urtero egin behar dute hautua seme-alabak matrikulatzerakoan: herrian eta euskaraz baina ikastolan, euskaraz eta ikastetxe publikoan baina herritik kanpo edo herrian eta ikastetxe publikoan baina A ereduan –euskara irakasgai gisa bakarrik dutela. “Niretzako euskara dago denaren gainetik, oso argi dut eta alaba ikastolara joaten da”, azaldu du Jimenezek, baina ez ditu ahazten horrek dakarren kostu ekonomikoa eta aurrerantzean ere ikastola mantendu ahal izateko eguneroko lanaren nekea. Gainera, ikastolako sistemaren gauza batzuk orain ezagutu eta atsegin baditu ere, eredu publikoaren defendatzaile sutsua da: “D eredua publikoa da eta jarriko balitz, Gobernuak babestu beharko gintuzke, berak eman beharko liguke orain ikastolei ematen ez dien lekua”.
Lodosan ikastolarik ezean, haurrek beste herri batzuetara joan beharko lukete: “Oso militanteak garenok Lizarrara eramango genituzke –ordu erdi dago autoz- eta gehienek ikastetxe publikora eramango lituzkete. Murgiltze eredua galdu egingo litzateke eta euskara ere bai. Horregatik borrokatzen dut ikastolaren alde, haurrak euskaraz bizi direlako gune horretan”.
Gauza txikien poza
Euskal gizarteak eremu ez euskalduneko errealitatea ezagutzea nahiko luke Jimenezek, eta arazoaren sozializazioan Euskaraz Bizia eta Ikasi herri ekimenak egindako lana aitortzen du. “Edonori toka dakioke lanagatik hona etorri eta egoera hau sufritu beharra, elkartasuna borrokatu behar da”.
Barneratua du epe laburrean ez duela emaitzarik ezagutuko “baina gutxienez nire bilobek hemengo ikastetxe publikoan euskaraz ikasteko aukera izan dezatela”. Bien bitartean edalontzia tantaz-tanta betetzen doazen ekintzekin gozatzen du, duela bi asteko Pirritx eta Porrotxen lehen emanaldian herriko 200 haur –euskaldun nahiz erdaldun– batu izanarekin, adibidez.