Corte Inglesek asmatu du San Balendin eguna, amodioaren aitzakian sosa gasta dezagunloreetan, lurrinetan edo bertze edozein tontakeriatan. Sanferminak ez dakigu nork asmatu zituen,baina sanferminetako hainbat tradiziok badituzte izen deiturak –Ignacio Baleztena, errate baterako,edo Jokintxo Ilundain–, badute data –atzo goizekoak dira maiz–, eta, Ivan Gimenezek El corralitoforalean kontatu digun bezala, zenbaitetan traizio bat altxatzen dute asmaturiko tradizio jatorhoriek. Sanferminak ez dakigu nork asmatu zituen, baina sanferminetan udalak –botere politikoak,alegia– lehentasuna aitortzen dio botere erlijiosoari –apezpikuari–, eta aurten ere hala izanen da.Aitaren eguna eta amaren eguna arbuiagarriak dira, gizarteak ez baitigu zertan erran noiz etanola adierazi behar dizkiogun gure sentimenduak maite ditugun horiei –maite baldin baditugubetiere–. Sanferminak, ordea, ez omen dira arbuiagarriak, nahiz eta bederatzi egunetan gizarteakozenki erraten digun nola jantzi behar dugun, jator eta alai jokatu behar dugula, zarata eta urrinaonartu behar ditugula, entzierroarekin zirrara sentitu eta su artifizialekin hunkitu behar dugula,ferian behin eta berriz “que toca la chochona” esaldia eta udako kanta aditu behar dugula –duelahhamar urteko udako kanta, hain zuzen ere–.Sanferminak, hein handi batean, UPN edo Telecinco bezalakoak dira: gauza bat da jendeakzer erraten duen –inork ez die navarristei botorik ematen, inork ez du realityrik ikusten–, eta bertzegauza bat da hauteskundeen emaitzek edo audientzia datuek erakusten dutena. Iruñeko jendearenahotan, zoragarriak dira gure bestak, baina, urtero, data hauek ailegatzen direlarik, gero eta iruindargehiago eskapo joaten da euskaldunon hiri buruzagitik.Niri sanferminak hain sanfermin ez direnean gustatzen zaizkit, eta gure etxean geronekasmaturiko tradizioak betetzen ditugunean: adibidez, Formula Max-en eta Oihan sorginduanibilitakoan, feria ondoko ostatu batean merienda hartzen dugunean. Bertzenaz, errepikakor eta,hondarrean, aspergarri gertatzen zaizkit sanferminak. Aurten, aspaldiko partez legea bete eta posibleizanen da ikurrina nonahi eta noiznahi erakustea; horrela, sikiera dibertigarria izanen da horrenkontura prentsa jakin batek eginen dituen espantuak ikustea.